Wiek biologiczny nie ma charakteru linearnego – wykazali naukowcy badający zjawisko starzenia się na modelach mysich. Również dane medyczne dotyczące ludzi pozwalają zaobserwować, że w stanach silnego stresu fizjologicznego wiek biologiczny gwałtownie rośnie, a potem – po okresie regeneracji – może się cofnąć. Potwierdzenie tych zależności to punkt wyjścia w kierunku badań nad lekami i postępowaniem żywieniowym, które pozwoliłyby zatrzymywać lub cofać proces starzenia się komórek. Dziś jedynym udokumentowanym sposobem na obniżanie wieku biologicznego jest prowadzenie zdrowego stylu życia.
– Tradycyjnie uznawano, że wiek biologiczny zachowuje się podobnie jak chronologiczny. Myślano, że z każdym rokiem biologicznie też starzejemy się o rok i tak przez całe życie. My wysunęliśmy hipotezę, że wiek biologiczny może w rzeczywistości cechować się większą dynamiką – mówi w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje Jesse R. Poganik z Brigham and Women’s Hospital, Harvard Medical School w Bostonie w USA.
Naukowcy, chcąc sprawdzić problem badawczy, posłużyli się klasycznym modelem w biologii starzenia, zwanym parabiozą heterochroniczną. To technika, w ramach której dwie myszy w różnym wieku łączy się chirurgicznie ze sobą w taki sposób, aby miały wspólny krwiobieg. Okazało się, że połączenie starszej myszy z młodszą skutkowało postarzeniem się tej drugiej.
– Wyniki te są zgodne z wnioskami z poprzednich badań. Co ciekawe po odłączeniu i daniu młodszej myszy czasu na regenerację wracała ona do swojego poprzedniego wieku. Tak więc przy ekspozycji na starszy organizm wiek myszy podnosił się, a po przywróceniu do stanu poprzedniego znów spadał. Jest to eksperymentalny dowód na to, że możliwe jest przejściowe podnoszenie wieku biologicznego, a następnie jego powrót do poprzedniego poziomu – informuje Jesse Poganik.
Dało to podstawę do rozważań, czy podobny schemat dynamiki wieku biologicznego będzie można przełożyć na ludzki organizm. Po przeanalizowaniu danych pacjentów poddawanych poważnym operacjom, kobiet w ciąży i przechodzących bardzo ciężko infekcję COVID-19 naukowcy doszli do wniosku, że bardzo silny stres fizjologiczny może mieć podobne skutki. W każdym analizowanym przypadku okazało się, że wiek biologiczny podnosił się jako funkcja tych bardzo silnych stresorów fizjologicznych, przy czym gdy obciążenie mijało, wiek biologiczny częściowo lub w pełni wracał do stanu poprzedniego.
– Dotychczasowe badania w tym zakresie wykazały zasadniczo, że niezdrowy tryb życia może podnosić wiek biologiczny. Chodzi o takie czynniki jak nadwaga i otyłość, nadużywanie alkoholu, palenie, ale także procesy chorobowe, takie jak choroba Alzheimera czy niektóre nowotwory. Sfera badań nad odwróceniem naszego wieku biologicznego jest bardzo aktywna. Sądzimy, że jeśli uda się obniżyć wiek biologiczny, to ludzie będą się starzeć w lepszy sposób i doświadczać mniej niekorzystnych aspektów starzenia przy zachowaniu tych pozytywnych – zauważa naukowiec. – Jest to nowy obszar badań, szczególnie u ludzi, więc dopiero zaczynamy rozumieć czynniki, które mogą wpływać na obniżenie naszego wieku biologicznego.
W efekcie pracy na modelach zwierzęcych opracowane zostały już leki i schematy interwencji żywieniowych, które mogą wpływać na obniżanie wieku biologicznego. W przypadku badań, których efektem byłyby podobne środki przeznaczone dla ludzi, nie ma jeszcze mowy o tak dużym stopniu zaawansowania prac. Konieczne są bowiem chociażby szczegółowe badania kliniczne.
– Udowodniono, że podwyższony wiek biologiczny, odczytany na podstawie biomarkerów metylacji DNA, koreluje z zachorowalnością, śmiertelnością i ogólnie ujmowanymi niekorzystnymi aspektami starzenia. Na razie jedynym udokumentowanym sposobem na obniżanie wieku biologicznego lub spowolnienie starzenia jest prowadzenie zdrowego stylu życia – dieta, ruch, unikanie palenia, nadużywania alkoholu. Jest to jednak dynamicznie rozwijająca się obecnie sfera badań, więc niewątpliwie w ciągu kilku lat na rynku pojawią się leki, które będą stosowane do obniżania wieku biologicznego i przedłużania życia w zdrowiu. Już startują badania kliniczne w tym zakresie – zapowiada Jesse Poganik.
