Naukowcy z Uniwersytetu Kolorado udowodnili, że sam wiek nie wpływa na umiejętność szybkiego wykonywania ćwiczeń wymagających sprawności manualnej. Jej utracie, zwykle postępującej wraz z wiekiem, można zapobiec dzięki regularnym ćwiczeniom. Eksperci radzą, by osoby starsze nie tylko dbały o siłę mięśni, ale i precyzję ruchów. Wspomagają ją takie czynności jak m.in. szycie, sznurowanie butów czy gra w karty.
– Każda cecha fizyczna, na przykład siła czy wytrzymałość, zależy od częstotliwości wykonywania danych czynności. Gdy osoba starsza chce się stać silniejsza lub zachować dotychczasową siłę mięśni, musi wykonywać czynności, które rozwijają siłę mięśni. To samo dotyczy sprawności manualnej – mówi w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje prof. Roger Enoka z Uniwersytetu Kolorado w Boulder w USA. – Jej miarą jest to, jak dobrze dana osoba radzi sobie z manipulowaniem przedmiotami, które trzyma w rękach. Jest ona w różnym stopniu rozwinięta u poszczególnych osób i zazwyczaj ulega osłabieniu z wiekiem.
Naukowcy z Wydziału Fizjologii Integracyjnej uczelni sprawdzili, czy sprawność manualna może się z czasem poprawiać. W przeprowadzonym przez nich badaniu wzięło udział 26 osób w wieku od 60 do 83 lat. W ramach sześciu sesji uczestnicy wielokrotnie wykonywali ćwiczenia z testu sprawności manualnej o nazwie Pegboard Test, który polega na kolejnym umieszczaniu kołków w otworach w tablicy. Czas, jaki zajmuje ukończenie zadania, stanowi miarę sprawności manualnej danej osoby.
– Badaliśmy sprawność osób w wieku młodym, średnim i starszym oraz osób z chorobami neurologicznymi, aby zebrać wiedzę na temat zmian, jakie mają miejsce w układzie nerwowym w różnych warunkach. Ogólnie mówiąc, z naszych badań wynika, że czas potrzebny osobie starszej na ukończenie testu tablicy z kołkami jest dłuższy niż w przypadku osoby młodej – wyjaśnia prof. Roger Enoka.
Wśród uczestników badania w przedziale wiekowym 60–83 lata wyłoniono dwie grupy, z których jedna już na wstępie wykonywała test szybciej, a druga wolniej. Po szóstej sesji okazało się, że średni czas potrzebny na wykonanie ćwiczeń z tablicy narzędziowej skrócił się w przypadku wszystkich uczestników.
– W obydwu grupach nastąpiła poprawa sprawności manualnej, jednak przyczyny tej poprawy różniły się w poszczególnych grupach. Obydwie grupy uzyskały lepsze wyniki, jednak zaobserwowano u nich innego rodzaju zmiany w układzie nerwowym. Wyniki badania uzupełniają wiedzę na temat możliwości fizycznych osób starszych. Należy podkreślić, że wiek osoby nie jest wyznacznikiem jej sprawności fizycznej. Na przykład jedną z uczestniczek badania była 65-letnia kobieta, która wykonała test sprawności manualnej szybciej niż jakakolwiek inna osoba, którą badaliśmy, włączając w to młode osoby dorosłe – zauważa naukowiec.
Starzenie się nie musi więc oznaczać konieczności godzenia się z gorszym funkcjonowaniem fizycznym, które w naturalny sposób przeradza się w potrzebę wsparcia opiekunów w codziennych czynnościach. Kluczowe jest jednak zachowanie aktywności, zwłaszcza takiej, która pozwala utrzymać lub wzmocnić siłę mięśni. Ważne jest też utrzymywanie sprawności wykonywania jak najbardziej precyzyjnych ruchów.
– Oprócz dbania o siłę mięśni i wytrzymałość osoby starsze powinny wykonywać czynności, które wymagają manipulowania przedmiotami, aby spowolnić utratę sprawności manualnej postępującą z wiekiem. Jeśli osoba starzejąca się chce zachować tę sprawność, musi wykonywać czynności takie jak wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików koszuli, szycie ręczne, gra w karty czy gra na instrumentach muzycznych – wszystko to są czynności, które wymagają sprawności manualnej – radzi prof. Roger Enoka.
